Rebelia w Górnej Kanadzie

Bunt w Górnej Kanadzie miała szerokie baza społeczne dodatkowo gospodarcze. Bok w bok niezadowolenia spośród polityki brytyjskich zarządców a pozycji grup uprzywilejowanych, aż do których należały bogate rodziny skupione w nieformalnej grupie Family Compact a prominenci Kościoła anglikańskiego, istniały podobnie jak powody szczególne. Jednym spośród nich było niezadowolenie spośród systemu nadań ziemskich. W Ontario w tamtych czasach średniej wielkości rodzinne farmy dawny izolowanymi enklawami otoczonymi nieużytkami – ano zwanymi Crown Reserves – (rezerwy koronne). Właścicielami ich dawny albo fermata, albo przekazywane dawny one uprzywilejowanym rodzinom lojalistycznym albo instytucjom Kościoła anglikańskiego. Farmerzy woleli doświadczać w wyższym stopniu metodyczny a metodyczny intensyfikacja terenów. Koncentracja ziemi farmerskiej daleko ułatwiłoby tworzenie infrastruktury dodatkowo wspólnot terytorialnych. Inną, w wyższym stopniu bezpośrednią przyczyną wybuchu, był nieurodzaj roku 1835. Bardzo słabe zbiory spowodowały, że wiele rodzin znalazło się w kłopotach finansowych, rząd zaś nie kwapił się z wprowadzeniem pomocy dla farmerów.

Sytuacja dojrzała do wybuchu w 1837. Jeden z liderów opozycji ontaryjskiej, republikanin William Lyon Mackenzie, wezwał do militarnej rebelii. Większość reformatorów z Robertem Baldwinem na czele nie poparła republikańskich zapędów rebeliantów. Rebelia rozpoczęła się w hrabstwie York, na północ od Toronto. Rebelianci w sile około 400 ludzi 4 grudnia 1837 zdobyli oraz splądrowali arsenał w Toronto, a następnie urządzili manifestację maszerując ulicami miasta. Miasto zostało zdominowane przez rebeliantów. Padły ofiary wśród oficjałów brytyjskich. Zamordowany został pułkownik Moody, który próbował wydostać się z miasta, by ostrzec gubernatora. Dowódca rebeliantów, Anthony van Egmond, weteran wojen napoleońskich, doradzał Mackenziemu wycofanie się, lecz przywódca rebelii nie potrafił zdobyć się na żadną decyzję. Ostatecznie rebelianci ani nie pokusili się o zdobycie słabo bronionego Fortu York, ani nie wycofali się z miasta. Ulegli w rezultacie przeważającym siłom brytyjskim dowodzonym przez weterana wojny brytyjsko-amerykańskiej 1812 roku Jamesa Fitzgibona. Po krótkiej chaotycznej bitwie przeważające siły brytyjskie zmusiły rebeliantów do poddania, wielu z nich zabijając w starciu. W tym samym czasie grupa rebeliantów z London pod wodzą Charlesa Duncombe’a wyruszywszy na pomoc została rozproszona przez pułkownika Allana MacNaba w okolicach Hamilton.

Przywódcy powstania – William Lyon Mackenzie, Charles Duncombe i John Ralph zbiegli do USA. Inni przywódcy zostali aresztowani. Anthony van Egmond zmarł w więzieniu. Samuel Lount i Peter Matthews zostali skazani na śmierć. Wyroki wykonano w 1838.

Ostatnim aktem rebelii była próba akcji podjęta z terenów USA. Wydarzenie to znane w historii amerykańskiej i brytyjskiej jako Carolina Affair miało następujący przebi

Mackenzie wraz z grupą rebeliantów po ucieczce z Ontario schronił się na wyspie znajdującej się pomiędzy rzeka

Kryzys mobilizacyjny I wojny światowej w Kanadzie

W chwili wybuchu wojny Eldorado, bodaj posiadała niepodległość wewnętrzną, była częścią Imperium Brytyjskiego dodatkowo nie prowadziła swej własnej polityki międzynarodowej. W związku spośród tym Eldorado przystąpiła aż do wojny co do jednego spośród Wielka Brytanią.

Eldorado była przygotowana aż do wojny w ograniczonym zakresie. Plany obejmowały mobilizacje siły zbrojnej wielkości 25 tysięcy, co stanowiło 0,3% całej populacji kraju. Nim ale pośpiech została przeprowadzona członek rządu milicji (siły zbrojnej) Sam Hughens odstąpił od chwili planów mobilizacji zastępując moja osoba poborem ochotniczym. Przypływ ochotników był górujący aniżeli się spodziewano. Aż do armii zgłosiło się przeszło 30 tysięcy żołnierzy. Ze względu na zjawisko, ze spodziewano się krótkiego konfliktu, numer ta wydawała się wystarczająca. Spodziewano się podobnie, iż w wypadku konieczności uzupełnień nastąpi kolejna bałwan ochotniczego poboru. Pominięto nieco istotnych faktów, i po największej części składu społecznego pierwszej fali ochotników. 70% spośród nich było świeżymi przybyszami spośród Wielkiej Brytanii, którzy mieli coraz nader bliskie relacje ze starym krajem. Cienki był przypływ nowej, przede wszystkim rolniczej, emigracji. Nader cienki był podobnie jak przypływ ochotników spośród Quebecu. Dowództwo armii popełniło dodatkowo błąd odmawiając ochotnikom frankofońskim tworzenia wydzielonych oddziałów występujących pod francuskojęzyczną komendą, dodatkowo w ten sposób zniechęcając francuskojęzycznych Kanadyjczyków do angażowania się w sprawy wojny. Wkrótce też okazało się, że wcześniej planowane kwoty były mocno zaniżone i Kanada musiała podjąć znacznie większe wysiłki. W 1915 r. stało się jasne, że należy wyekwipować 150 tys. żołnierzy. Ta kwotę udało się jeszcze wypełnić kolejną falą ochotników. Już rok później potrzeby się podwoiły, a premier Kanady Robert Borden obiecał Brytyjczykom 500 tysięcy wojska do końca 1918 r. Zanim ta obietnica została wypełniona, zakończyła się wojna, jednak nawet z naborem do kwoty 300 tysięcy rząd miał wielkie problemy. Do 1917 wyczerpały się zasoby ochotników i nastąpiła konieczność ogłoszenia długo odkładanego poboru.

1 stycznia 1918 rząd federalny rozpoczął wprowadzanie w życie ustawy Millitary Service Act. Zakładano w niej pobór 400 tysięcy wojska. Pobór spotkał się z niechęcią w całym kraju, lecz przybrała ona niebezpieczne formy jedynie w Quebecu. W prowincji przeciwnicy poboru zorganizowali szereg marszów protestacyjnych. W czasie jednego z nich 1 kwietnia 1918 początkowo pokojowa demonstracja przemieniła się w zamieszki. Policja oddala strzały w kierunku tłumu zabijając cztery osoby, jak się potem okazało nie uczestników demonstracji lecz postronnych obserwatorów.

Początkowo ustawa pozostawiała znaczną ilość furtek, z których korzystało bardzo wielu niechętnych powołaniu. Dopiero znowelizowana ustawa pozwoliła na skuteczny pobór. Ostatecznie udało się zmobilizować 125 tysięcy żołnierzy, z czego zaledwie 25 tysięcy wysłano na front, zanim zakończyła się wojna.

Skutki polityczne mobilizacji

W latach wojny Kanada podzieliła się na zwolenników i przeciwników wojny. Linia podziału przebiegała w poprzek społeczeństwa także w dwóch głównych partiach politycznych. Choć zasadniczo konserwatyści byli prowojenni, a liberałowie anty, to w obu partiach istniały frakcje opowiadające się za lub przeciw wojnie i mobilizacji. Stabilność rządu federalnego została zachowana dzięki stworzenia rządu unijnego, w którym połączyli się zwolennicy wojny z szeregów partii konserwatywnej i liberalnej. Należy zwrócić tu uwagę, że nie był to rząd koalicyjny, lecz że deputowani popierający go tworzyli oddzielny klub parlamentarny w istocie tworząc nową, jak się potem okazało, tylko tymczasową partię. Po wojnie, gdy sprawa wojny przestała być tematem istotnym, powrócił przedwojenny podział partyjny, a rząd unionistyczny upadł.

W Quebecu, gdzie udział przeciwników wojny był znacznie wyższy niż w reszcie Kanady, poglądy były dużo bardziej spolaryzowane. Konserwatyści, którzy popierali wysiłek wojenny, zmuszeni byli w wyniku wyborów oddać władzę liberałom. Utrata popularności była tak głęboka, że partia ta nigdy nie zdołała się podnieść z upadku. Dopiero powstanie Unii Narodowej wyznającej ideologię konserwatywną połączoną z nacjonalizmem zdołało zakończyć dominację liberałów w tej prowincji.